PASALTE ADI’A ZITE MANPHATNA

0

Mihing lungsim paidan, lungput leh i kiim-kiang toh i kisukkhakdan suutsiamte pawl in a gendan un, ‘iit a om kahi’ chih kitheihtelna michih in kipoimoh petmah hi chi uhi. A lamdang lua inleng i koih kei hi. Adiak in, ei Khristiante adi’n, thudik mah hon suikhia uh ahi chih i theisiam hi; Pathian in eite hon iit luat ziak in, A Tapa tang neihsun hon pia hi chih i thei uhi. Numeite houh in, iit a om a hihlam uh a kitheih uh poimoh diak uhi.
Numeite’n iit a om ahihlam uh a kitheih chiang ua lungsimlam leh khalam a apallut mahbang un, pasalte’n leng thil dang teng sang in poimoh diak leh kibulphuhna kuul (basic need) khat nei uhi; huai chu, ‘thupina leh zahtathuaina’ (dignity) ahi chi uhi. Pasalte’n thupi leh zahtathuai a kisak chiang un, ahidiing bang in lungsimlam leh khalam ah khang in, masawn thei zel uhi.

Zite Aw, na pasalte uh zahtat un:
Ephesate 5:33 ah, zi in a pasal zahtak di’a pilvang diing ahihdan thupiak i mu hi.

Lungsim leh omdan suipawlte’ thil suutkhiak in hon navaaksak kawmkawm a, i theihsiam khat ahihleh, pasalte’n “kei mi’n hon zahtat uh ahi” a kichih theih uh poimohna toh Pathian in amaute siamkhawm ahi chih i Laisiangthou in taaklang khin hi. Huai poimohna buchingsaktu di’n midangte sangmah in, a zite uh mohpuakna leh thupiak thupitak mai ana pia hi chih i thei hi.

Tua i gen teng a kipat hong chiang mahmah ahihleh, makai diing a Pathian in A siam pasalte’n, makaihna’ mohpuakna a zohtheihna diing un a zite uh huhna poimoh mahmah uhi. Zite’n a pasalte uh thupi koih a, a zahtat uh Pathian deihdan ahihman in, huaibang a Pathianthu zui zite, zi manpha ahi uhi. Huaibang zi nei pasalte’n Pathian vualzawlna thupitak a zite uh tungtawn in tang uh chihna ahimai hi. Pathian’ deih bang a makaihna’ mohpuakna semkhe zel thei pasalte mahmah zahtathuai hinamai zen uh e! A zite uh leng Pathian vanzat manphatak suak himai eive ua maw! Huchibang Nupate tungtawn in Pathian’ thupina leh Jesu Khrist’ theihpihtu hihna naaktak in muh in hong omzel hi. Toupa hoih hi!

Zite’n i theih di ua poimoh mahmah chu,
kuama’n i pasalte uh hon zahtatsak kei uleh leng, en i pasalte uh ana kizahtat chiat le’ng, Pathian in amau A sapnalam uh zuan thei zel diing uhi. “Zite aw na pasalte uh zahtat un” chi hiven, Pathian’ thuman ana sin leng, Ama’n i Pasalte uh mohpuakna A piak “Na zite uh, Khrist in A saptuamte a iit bang in iit un” chih thupiak sepkhiak utna leh hihtheihna lam ah hon piisak lawtel diing hi. Pathian muan kisin takzet poimohdan i chian sem hi.

Zite aw, i pasalte un Pathianthu a hon makaih i deih mahmah mai uhi. Huaibang ahihtheihna diing ua amaute a di’a i thuum tampenna uh hi diing ahihlai in, huaibang a amau thuumsak ngeilou i hihleh, eilam leng kivel poimoh hi.

I Pasalte uh adi’a i thumdan uh leng kivelthak poimoh khathei hi. Mahni pasalte adi’a thuumtu diing midang hilou in eimah i hi uh chih leng chiamteh diing a poimoh mahmah khat ahi. Pasalte adi’a thum tamlou chih phetlouh in, thuum ngellou leng i omkha thei uhi. Alehlam ah, pasalte adi’a thuum gigete’n leng atamzaw in salam damna leh dam sawtna, sepnalam a masawnna leh vualzawlna diing khawng hitaangpi khathei hi. Bangkim a thuumna leh ngetna a Amah kiang a tai di’a hon deih Pathian nei i hihman un, salam leh lungsimlam khanna i ngetsak diing mah uh ahi. Himahleh, apoimoh pen, Khalam khanna leh sianthouna delhna lam a naakpitak a masawnna a neihtheihna diing ua thuum tawm lua leh thuumkha ngeilou hikha maithei i hi uhi. Huchi i hih uleh, zi hihna a mohpuakna thupipen hihkhalou kisuak diing hi. Huai ban ah, amaute khalam khanna di’a thumsak lou i hih uleh, i pasalte uh zahtat diing a pilvang lou chihna kihikha thei hi.

Kiniamkhiakna sin takzet zite’n kipoimoh:
Ephesate 5:22
Zite aw, Toupa kiang a na kiniamkhiak bang un, noumau pasalte kiang ah kiniamkhiak un.

Mihingte’ kisaktheihna khaam a a-om louh chiang in, theihlouhkal in uang law khengval sek a, bang chichi hiam in melput tuamtuam in hon kilangkhe zel hi. Kisaktheihna i chih hauhsakna, thupina, hoih leh dik kisakna, siamna, lochinna leh pilna kia ah omlou hi; Kingaihsiatna, thuak kisakna, mi elna, demna leh gensiatna, khaatna, mahni thu deihna, banghiam hoihlou a tun chiang a mahni pasalte ngohna chihte khawng bang leng kisaktheihna ahi chih numeite’n i theih uh poimoh hi. Mahni thudeih ziak a pasalte leh tate kikhasiatsakna a vaulau (Emotional Blackmail) chih bang leng kisaktheihna ahi aw!

Evi dungsuun a mahni pasalte dot diing awmtakte leh a theih diing ua kilawmtakte hilh masa lou leh dong masa lou a, thutanna i na laak vatvat chiang un amau a diing in siatna, mualphouna leh Pathian gamlatna natawm tunthei hi. Pasal nei zenpi a, mahni hoihsakdan a vai ana hawm zangzang, leh mahni vaihawmna lah hingal a pasalte ngoh zel zite’n a pasalte uh zahtatlou ua, a kiang uah kiniamkhiak ngellou uh chihna ahi. Pathian thupiak zuilou chih phetlouh in, Pathian thulaaklouhna hikha diing hi. Pasalte mai a kiniamkhiakna pen Pathian mai a kiniamkhiakna ahi chih pom le’ng, innsung a kikhekna aangvaantu kihi diing hi. Kikhek diing a amau kia lamen leh ngiat a ei kikhek ngai kisa lou i hih uleh, Pathian thu mang lou i hi uh chihna ahi. Saptuam a i kizatna uleh Pathian i kamteh peihdante utoh teh a i lungtangte uh taak lua bang ana hikha thei hi. Pathian mai ah kitapkhap poimoh lua bang leng kihikha diing hi. Kivelphat poimoh hi.

I pasalte uh kiang a thunuai luut diing chih Ephesate 5:22 in hon hilh mahbang a, mahni a taklutsak thumuam theihna (instill) nungchang nei di’n zite’n pan laak takzet poimoh a, Khasiangthou thilhihtheihna toh ahunhun in hihhat in kiom zel naveh chih chu kei mimal ngei inleng ka pal a, ka sin tou lellel hi (Matthai 19:26). Theihchet di’a deihhuai mahmah khat ahihleh, Pathian laukawm a pasalte mai a zite a kiniamkhiak chiang un, Pathian in a pasalte uah Amah deihlam toh kituak di’n poimoh asak hun in nna sem diing hi. Ngakzoh na di’a thuum zel poimoh hi.

Pathian mai a kitamkham zite’n kuhkaltak a pan alak chiang un, Pathian in a pasalte uh zite iit-thei leh makaithei diing in bawlhoihsak lou di’n i gingta ua hia (1 Peter 3:1)?
Pasalte’ iitna leh makaihna in a zite uh lungmuanna leh khamuanna pia ahihman in, zite’n leng, thalaakna di’n zang in, agah luaktu diing amau mah ahihlam uh kiphawk in, pan laak kingap le uh chihhuai lua hi. Pathian lauhdan sin nailou pasal mai a huchia om haksa mahmah diing ahihziakin, Pathian muang kawm a, zi in a pasal pen Pathian in kheksak na diing ahi chih a gintat ngam kei leh, pan la di’a zi kisakhe theilou diing hi.

Zi in pan hon la a, hong kipumpiak a, hong thunuailuut chiang inleng, pasal in Pathian limsakna chang ana thei pah lou zomah thei hi. Kikhekna pen ei deih kin tuk a hong ompah lou thei lai hi. Lungkiakna di’a gen kahi kei a, thudik a kichiil utselua i hizaw hi. Kuhkalna poimohdan taaklang utselua i hizaw hi. Jesu Khrist’ nungzuih haksa mah ahi. Himahleh, huaikan a i lungkimna diing lei leh van ah omtuanlou hi chi i thei diing uh.

Apoimoh leh haksa mahmah khat ahihleh, pasal pen Khasiangthou piina zuithei diing a a hong om matan, zi in pan chihtak a pan a laak ngap ngai diing hi. Huai ngap diing a Toupa’n hon muangte i hi uhi (1 Peter 3:1).
Huaiziakin, Toupa a kingak zite’n a sin kei uleh, lungkiak, kingaihsiat leh lungliap baihsam law diing hi. A gam leh a diktatna zong masa photphot leng, Toupa’n i poimoh thei lua ahihman in, pasal hoih poimoh i hihleh, i pasalte uh hon bawlhoihsak lawtel diing hi (Philippite 4:19; Matthai 6:33; Luke 1:37).

Lunglau kei ni, sanggamnute aw, lungke kei ni; Toupa muanhuai hi! I hih diing ana hih leng, Toupa’n Amah hih diing a hunhun in hong semkhe zel diing ahi aw! Pathian ana buan zom zel niuh. Thuum tam sem lai ni! Pan lathak lai ni! I khituite uh chiamtehpa Pathian in i natnate, dahnate, mangbatnate leh i lunggulhte uh thei lua hi. Amah kikemsak gige ni.  AMAH thuman ana sintou ni uh maw i ngak sung un. Thawn lou hial diing ahi! Hehpihtu Pathian’ kiang ah tai zihzeh a poimoh leh, tai zihzeh ni. 

Zite aw, lau kei un!
1 Peter 3:6
Sara in Abraham tuh, ‘toupa’ chi a a thu a a om bang in. Thilhoih hih a, khem launa himhim laulou a na om uh leh Sara tate na hi ding uhi.
Thunuailutna pen vuallelhna bangsek mahleh, vualzawhna hizaw ahi. Pathian thupiak ngaihsakte himhim vuallel a om ngeikei uhi. Khovel in vuallel a hon muhdan poisa a  Pathian in vualzou a hon muhdan pen ngai thupi ngellou i hih uleh, Khristian i hihna uh kivelthak bang poimoh di’n ka koih hi. Kisung-et leh kivelchet chih Khristiante’n ngeina bang a i koih theih chiang un sianthouna lampi tawn i hi uh chih i kichian thei hi. I muhtheih i pasal natawm zahtak theilou in Pathian zahtak kisin chih zaw thil haksa pi hidi’n i ngaihtuah hi. I muhtheih i pasal mai a kiniamkhiak chu, Pathian mai a kiniamkhiak chihna leng hipahmai hi. Toupa thumanna i chih thilhoih hihna hi a, khem launa laulou a omtheihna ahi. Khem launa i chihchiang in, “Ka pasal zahtat in, ki tuluut in, thupi koih law leng, kei hon nelhsiah a hon simmoh diing a, kikhekna inleng nei tuan ke’n teh” chih ngaihtuahna leh huaibang lungsimput in lauhna hon piakte ahi.

Khovel ngaihdan leh paidan a i et inchu, huchi mah inteh, himahleh khovel piakdan a pelou Pa’n, laulou a i om diing deih hi. En Toupa mai ah, i kisiamtan theihna diing tan in i pasalte tung ah, i mohpuakte semkhe peuhmah le’ng, Toupa’n i pasalte uh khekthei lua hi. Sara’ tate hihtheihna diing tanvou thupi piak a om i hi uhi. Toupa’n Abraham mitmohna khenkhat ziak in Sara a thuak diing phallou a, Amah mah kisakhe zel hi. Pasalte bukimlouhna ah Toupa’n a zite uh kepsak leh donsak law mahmah ahi chih thei himaizen le’ng, lauhna neilou a Toupa muang ngamta diing hive hang. Pathian in hon iitna leh A muanhuaina ah kinga ngam le’ng, i lauhnate uh a hunhun in hong bei zel diing hi.

Kiselhat leh kinakhat zi i hi hia?
Paunaakte 21:19
Gamkeu a ten a hoih zaw, numei kiselhat leh kinakhat kiang sa’ng in.

Panpihtu, bukimsaktu, thadawntu, hehnemtu, hasuantu, ngaikhetu, phattu, ngaihdan hoihtaktak kumtu, a kikoih thupi zohlouh chiang ua leng koih thupitu leh a siik ua dinpihtu diing i hihlai in, kisel a kinak pihpih i hihleh, haksatak a gamkeu a nek leh dawn kiningchinglou leh gentheitak in hinkhua zang hile uh amau adi’a hoihzaw ding chih hitel ahi. Ngaihtuahna sau zek mahle’ng maw?

Amau ahoih ua, hon makaih masak ua leh ei kiniamkhiak pat di chi hilou ahi chih i thei diing uh. Zu dawnmi hita henla, khamtheih hihmi hita henla, numei dang sai in, kholak leh alawm leh vualte khawng toh kithuah nuamsami, a innsung leh zi leh tate limsak lou himahle uh, i pasal ahihna ah, i zahtat a, i thunuai luut thouthou diing uh ahi.
I Laisiangthou in, “Zite aw, na pasalte uh zahtat un”, chi ahi. “Na pasalte uh ahoih ua, a mohpuakna uleh makaihna feltak a hon semkhia a, zahtathuaitak a ahong khosak chiang un zahtat un” chilou hial a, “zahtat un” chi ahidan theih chet poimoh hi.
Ahoihte leh ei hon iitte chauh i iit a leh pahtaathuai kihilou ahi chih Luke 6:32 ah i  Toupa Jesu Khrist in hon hilh hi. Laulou in, Pathian ana buan in i omdan leh nungchang ana kikhek zel le’ng Toupa’n i pasalte uh hon bawlhoihsak ut law mahmah di’n ka gingta hi. Ei kia a i zoh diing hilou mah ahihziak a Khasiangthou a thop i hi uh chih leng i kitheisak thak ahi. Khagah suangkhethei di’n kithununna poimoh hi (Galatiate 5:22-23). I Pathian’ Galvan a kim leh kim louh le’ng velthak niuh maw! (Ephesate 6:10-18) I lei leh kamte uh leng, thunun di’n pan la niuh! (Jacob 1: 26; Jacob 3:3-12; Paunaakte 3:21; Matthai 12:36)

I pasalte uh hoihkei mahle uh, en i hih di i na hih diing ahi kachih ziak a pasalte omdan leh chiindan hoihloute siamtan hiam, paakta hiam, hasuan hiam chihna hilou ka hi. A diklouhna uh dik chi leng hituanlou in, a khelhna uh leng khiallou hi tuanlou uhi. A poimoh bangbang a kihemkhe zel a, kikembit a, a poimoh leh muntuam deuh a va tawldam zual hiam leh va kihuihkhiak chihbang leng hihzel theih ahi. Ngaihdam tawmtawm kisin in, i pasalte tung a i mohpuakna leh i hih diingte hih thei zel di’n Toupa kiang ah hatna kia hilou in utna leng ngen le’ng, huaibang thuumna Toupa’n a dawng lou di’n a gintathuai kei hial hi (Luke 11:13).

Midang kuahiam tungtawn in Toupa’n  i pasalte uh hon bawl hoihsak kei diing chihna omkei mahleh, ei, a zite uh tungtawn a hon bawlhoihsak thanuam pen di’n ka gingta hi. Ahoihna d’un bangtan i thunuai lut un i kipekhe ngam ua chih dotna haksa himah leh, dotna poimoh hikha diing hi.

Pathian deihbang leh i pasalte’n hon poimoh bang ua, mahni pasalte zahtat a, a hunhun a thunuailut zel thei di’n Toupa’n hatna hon pe chiat hen aw, Jesu Khrist min in. AMEN.

-Chingngaihlian Tunglut

February 27, 2021 / Nupa Hinkhua-04

(Laigelh toh kisai kupbeh nuam a omleh, +919892316430 ah laigelhtu thuzaak theih diing hi.)

Chingngaihlian Tunglut
WRITTEN BY

Chingngaihlian Tunglut

She is one of the two co-founders and the in-house counsellor. Her freelancing works include lots of voluntary and 'Pro Bono' counselling in church and community. She is also extensively involved as a counsellor at Bombay YMCA Counselling Centre, CBD Belapur, Navi Mumbai. She has been trained and certified in several Mental Health and associated courses. She is also a certified trainer. She is passionate about young people and the issues they face. She has facilitated workshops on Mental Health and other relevant issues and is involved as facilitator in counselling courses and Sunday School teachers training from time to time.

(Please contact her for seminars and workshops about adolescent and youth issues and mental health etc. As a trainer, she is also passionate about training and equipping people to better serve the body of the Lord Jesus Christ in children, youth and women ministry)

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Book Appointment